هەوڵی داڕماندنی سیستەمی تەندروستی بریتانی بەردەوامە :
20/03/2023
کاتێک کە مارگرێت تاجەر هاتە سەر حوکم ساڵی 1979 لەو ” ڕیفۆرمانە” ی کە کردی بە تایبەتیکردنی کەرتە دەوڵەتییەکان بوو وەکو ئاو و کارەبا و تەلفونات خەتەکانی میترۆ و شەمەنەفەرەکان و پاس و کۆچەکان و هەروەها سیستەمی تەندروستی بریتانیاش . لەوانە زۆری فرۆشتن بە کۆمپانیا ئەهلییەکان و سامانداران بەڵام ئەوەی کە هەرگیز نەیتوانی بە تەواوی بیفرۆشێت خەستەخانەکان و بەشەکانی خەستەخانەکان بوون .
کاتێکیش کە حیزبی کرێکاران ” لەیبەر” هاتنە سەر حوکم ساڵی 1997 بە سەرکردایەتی تۆنی بلەیەر دواتریش گۆردن براون بە درێژایی حوکمی 13 ساڵەیان درێژەدان بوو بەسیاسەتی فرۆشتنی یاخود کردنیان بە کەرتی تایبەتی ئەوانەی کە تاچەر بۆی نەکرابوو ئەمان کردیان .
لە گەڵ ئەوەشدا حیزبی کرێکاران هەر نەیتوانی بەشی تەندروستی بریتانی بکات بە کەرتی تایبەتی بەهۆی بەرگریی هەرە زۆرینە داننیشتوانی بریتانیاوە . تاچەر و لەیبەر ڕێگای تریان دۆزییەوە بۆ ڕوخاندنی بەشی تەندروستی ئەویش ڕێگەدان بۆ نموونە بە دەستتێکەڵکردنی کۆمپانیاکان و سامانداران بەوەی کە بەناوی خزمەتەوە ئەوانیش هاوکاری بکەن هەر بۆنموونە بەشێك لە ئیسعافەکانی ئێرە چی تر هی دەوڵەت نین ، بەشی پاککردنەوە و پاراستنی بیناکان درانە ئەیجنسی [ نوسینگەی دۆزینەوەی کار] ، بەشی وەرگرتنی تەلەفون کرانە سێنتەرێک هەناردەی وڵاتانی کرێی هەرزانی کرێکار و بینای هەرزان . ئەمە جگە لەوەی کە دەەوڵەت کەوتە داخستنی بەشی منداڵبوون و بەشی ئیمێرجنسی لە هەر دوو تا سێ خەستەخانەی نزیکدا کردنەوەی یەك بەش لە یەكێك لە خەستەخانەکان . لەمەش خراپتر بەشی تەندروستی ئێرە گرێبەستی لەگەڵ خەستەخانە ئەهلییەکاندا کردووە بۆ هەناردەکردنی هەندێك لە نەشتەرگەریی ، لە کردنی ئێم ئار ئای [ تەنوورەکە] نەشتەرگەری چاو و زۆری تر .
بە بەردەوامی فشار لەسەر بەشی تەندروستی زیادی کردووە ، هاوکاتیش ژمارەی دکتۆر و نێرس و کارمەندەکانی دیکە لەبەر ئەم فشارە و زیادنەکردنی موچەیان خەستەخانەکانیان بەجێهێڵاوە و ڕۆیشتون . لە ئێستادا 62 هەزار شاغیر هەیە لە بەشی دکتۆرەکان و نێرسەکاندا ، لەگەڵ ئەمانەشدا بوجەی بەشی تەندروستی یا هەو وەکو خۆی ماوەتەوە یاخود هەر زۆر کەم زیادی کردووە.
بە گوێرەی تازەترین ڕاپۆرت کە ئەمڕۆ 4شەمە بڵاوکراوەتەوە کە نمونەی لە 10 وڵاتدا وەرگرتوە دکتۆری خێزانیی لە بریتانیادا گەورەترین فشاریان لەسەرە بە هۆی کاری زۆر و کۆتایی نەبوون لە نوسینی نامەدا و کاری تری سەر کاغەز و بینینیی زۆری نەخۆش و بێ تاقەتییان بە بارودۆخی نەخۆشەکان کە سۆز و بەزەییان بۆیان دەجوڵێت. بە گوێرەی ئەو ڕاپۆرتە لە سەدا 71 ئەم دکتۆرتانە کارەکەیان یا زۆر زۆر یاخود زۆر فشاری لەسەرە . ئەمە بە بەراورد لەگەڵ وڵاتانی دیکەدا هەر بۆ نمونە ڕێژەی فشار لەسەر دکتۆرەکانی ئەڵمانیا لە سەدا 68، لەسەر دکتۆری سویدی بە ڕێژەی لە سەداس 66 ، لەسەر ددکتۆری نیوزلەند لە سەدا 63 ، لەسەر دکتۆری کەنەدا بە ڕیژەی لە سەدا 59، لەسەر دکتۆری ئەمریکا بەڕێژەی 58 ، لەسەر دکتۆری ئوسترالیا بە ڕێژەی لە سەدا 52، لەسە دکتۆری فەرەنسا لە سەدا 47 و لەسەر دەکتۆری سیوسرا بە ڕێژەی لەسەدا 43 و لەسەر دکتۆری هۆڵەندە بە ڕیژەی لەسەدا 31 .
تا کۆتایی مانگی یازدەی ساڵی پار 7.2 ملیۆن کەس لە لیستی چاوەروانیدا بوون تاکو دکتۆر ببیانبینێت یاخود ئەوە چارەسەرەی پێویستە بۆیان بکرێت . نیوەی ئەمانە نزیکەی 18 هەفتەیە چاوەڕوان دەکەن و 400 هەزاریشیان زیاتر لە ساڵێکە چاوەڕوان دەکەن .
لە ئێستادا دەرکەوتووە ئەو بێزاری و موچەکەمییەی دکتۆر و نێرس و شارەزایانی دیکە بوارێکی بۆ خەستخانە ئەهلییەکان ڕەخساندووە کە لە هەوڵی دزینی دکتۆر و نێرسی بەشی تەندروستیدان . خەستەخانەیەکی ئەهلی ئەمەریکی بە ناوی HCA بەتەنگهاتنەوەی تەندروستییەوە، کە 30 لقیان لە لەندەن و مانسشستەردا هەیە و لە مانگی ئۆکتۆبەرییشدا خەستەخانە نوێیەکەیان کە لە شاری بێرمینگەهام دروستکراوە و 100 ملیۆن پاوەندی تێچووە، دەکرێتەوە. بۆ ئەمە ڕێکلامەی کڕینی دکتۆر و نێرسەکان بە گوێرەی شارەزایی و ساڵی خزمەتیان و لێهاتوییان نرخی جیا جیای خراوەتە سەریان . نرخەکەش لە هەزار پاوەندوە تا 5هەزار و 10 هەزار و تا 15 هەزار پاوەندە کە دەدرێت بەو کەسانەی لە خەستەخانەکانی خۆیان وازبهێنن و لەگەڵ ئەواندا کار بکەن .
سەبارەت بەوانەشی کە کارەکانیان بەجێدەهێڵن و لەگەڵ ئەواندا کار دەکەن و مانەوەیان لانی کەم بۆ 2 ساڵ لە گەڵێیاندا گەلێك ئیمتیازیان پێدەدرێت وەکو ژەمێك خواردنی بەلاش کە لە خەستەخانەن، بەکارهێنانی جیم بە بەلاش یاخود نیوەییان بۆ دەدرێت ، دانی پارەی هاتووچۆ یاخود هاوکاری کردنیان لە پارەی بەنزین و گازۆیلدا هەروەها زەمانەتی تەئمینی تەندروستیان و هەندێك بەرتەلەی دیکە.
ئەمانە دەبێتە هۆی دەست لەکارکێشانەوەی دکتۆر و نێرسە باشەکان لە خەستەخانەکانی سەر بە دەوڵەت و کارکردنیان لەو خەستەخانە ئەهلیانەدا ئەمە لە کاتێکدا کە زەمینەکە واتە فشاری کارکردن و موچە کەمیی لە بارە .