سیازدە هەزار لە گوندنیشینەکانی دێلتای نایجیر کۆمپانیای شێڵ دەبەنە دادگە
24/11/2023
کۆمپانیای شێڵ لە نایجیریا ڕۆڵێکی ئێکجار خراپی بووە، بووەتە هۆی ژەهراووای کردنی ژینگەی ئەو کۆمۆنێتیانەی کە نەوتیان تێدا دۆزیوەتەوە و بەکار بوون . بە هەزاران کەس توشی شێرپەنجە بوون بەهۆی خواردنی ئاو و بەروبوومی بە ژەهراوی کراوی خاکەکەی . هەر لەبەر ئەمەش لەساڵانی نەوەدەکانەوە چالاکوانی کۆمۆنێتییەکان لە هەوڵی دەرکردنی کۆمپانیای شێڵدا بوون و داوای قەرەبوویان کردووە سەبارەت بەو هەموو کارەساتەی کە چێشتویانە ، بەڵام هەمووی ڕەتکراوەتەوە .
ئەوە چەند ساڵێکە پرسەکەیان هێناوەتە لەندەن و داویانە بە دادگای بریتانی ، چونکە شێڵ لە بریتانیادا دامەزراوە . لەگەڵ ئەوەشدا پرس و شکاتەکەیان نەچووەتە پێشەوە. دوای فراوانکردنی کەمپەینەکەیان و پێداگری لەسەری و هاوکاری دۆستانیان ئێستا دادگای بریتانی دانی بەوەدا ناوە کە نایجیرییەکان مافی خۆیانە .
هەر ئاوا دادگای باڵای لەندەن بڕیاریدا، هەزاران گوندنشینی نەیجیریا دەتوانن داوای مافی مرۆڤ لە دژی کۆمپانیای شێلی سووتەمەنی بەردینی بکەن لەسەر پیسبوونی درێژخایەنی نەوتی سەرچاوە ئاوییەکانیان و لەناوبردنی شێوازی ژیانیان.
لەم هەفتەیەدا داگە بڕیاریدا کە زیاتر لە 13 هەزار جووتیار و ماسیگر لە کۆمۆنێتییەکانی ئۆگالێ و بیلێ لە دێڵتای نەیجەر مافی ئەوەیان هەیە داواکاری یاسایی لە دژی شێڵ ببەنە دادگە بەهۆی پێشێلکردنی مافەکانیان بۆ ژینگەیەکی پاک. دادوەرەکە بڕیاریدا کە دەتوانرێت بڵێین پیسبوونەکە لە بنەڕەتدا مافی گوندنشینەکانی پێشێل کردووە بۆ ژینگەیەکی پاک بەپێی دەستووری نەیجیریا و جاڕنامەی ئەفریقا سەبارەت بە مافەکانی مرۆڤ و خەڵ، داواکارییەکانیش بەپێی ئەم مافانە هیچ ماوەی سنووردارکردنیان نییە.
کۆمپانیای شێڵ ڕایگەیاندووە، کۆمپانیای لقەکەی لە نەیجیریا، کۆمپانیای گەشەپێدانی نەوتی شێڵ لە نەیجیریا (SPDC)، بەرپرسیارێتی ئەو ڕژانە قبوڵکردووە کە بووەتە هۆی دروستبوونی و قەرەبووی لایەنە زیانلێکەوتووەکانی کردووەتەوە لەو شوێنانەی کە بەپێی ڕێسا پەیوەندیدارەکانی نەیجیریا داوایان کردووە. ئاماژەی بەوەشکردووە کە هەموو ڕژانەکانی کە بووەتە هۆی پیسبوونی ژینگەی ئەوێ پاکبکاتەوە بەبێ گوێدانە هۆکارەکە. کۆمپانیای Shell plc ڕەتیدەکاتەوە کە ئەرکی چاودێری ڕاستەوخۆ قەرزاری داواکاران بێت.
بەپێی یاسای دەستووری نەیجیریا، کۆمپانیای شێڵ چیتر ناتوانێت ئیدعای ئەوە بکات کە هیچ بەرپرسیارێتییەکی نییە لە پیسبوونەکە، چونکە زیاتر لە پێنج ساڵ لەمەوبەر ڕوویداوە”.
بڕیارە ڕۆژی 12 و 13ی مانگی داهاتوو کەیسەکە لابەلابکرێتەوە لە دادگە ، هاوکاتیش شێڵ دەلێت بڕیارەکە هەرچۆن بێت ئەمان پلانی ئەوەیان نییە کە نایجیریا بەجێبهێڵن .