شیکارییەکان دەریدەخەن کە دەردانی گازی ژەهراوی کەشوهەوای دوانزە ملیاردێر لە 2.1 ملیۆن ماڵ زیاتر پیسیی دەردەن
26/11/2023
ڕاپۆرتێك کە لەم ڕۆژانەدا بڵاوکرایەوە کە بە گوێرەی توێژینەوەکان کاریگەری شێوازی ژیان و وەبەرهێنانی کەسانی وەک جێف بیزۆس و بیل گەیتس و ئیلۆن ماسک نیشان دەدەن.
ئەمە توێژینەوەیەکە کە بە تایبەتی لەگەڵ ڕۆژنامەی گاردیانی بەریتانی هاوبەش کراوە، ئاشکرای دەکات، دوانزە لە دەوڵەمەندترین ملیاردێرەکان کە ئەمانە: Carlos Slim، Bill Gates، Jeff Bezos، ، Larry Page، Sergey Brin، Bernard Arnault، Michael Dell، Roman ، Larry Ellison، Elon Musk، Eric Schmidt، Laurene Powell . ئەمانە هەرە دەوڵەمەندەکانی جیهانن کە زیاتر دەردانی گازی گەرمخانەیی لە یەختەکانیان، فڕۆکە تایبەتەکان، کۆشکەکانیان و وەبەرهێنانە داراییەکانیان بەرهەمدەهێنن لە چاو دەردانی وزەی ساڵانەی 2 ملیۆن ماڵ. ئەو سەرمایەدارانە بریتین لە وانەی کە لە سەرەوە ناونووسم کردن داهێنەر و خاوەنی کۆمپانیای گەورەن وەکو کۆمپانیای سۆشیال میدیا ئیلۆن ماسک و گەورە بازرگانی مەکسیکی کارلۆس سلیم.
شیکارییەکانی ئۆکسفام و توێژەرانی ئەمریکی بۆ کڕینی شتە بایاخدار و گرانبەهاکان کە بریتین لە سوپەر یەختەکان، فڕۆکەی تایبەت، ئۆتۆمبێل، هێلیکۆپتەر و کۆشکی زۆر گەورە ، لەگەڵ کاریگەریی وەبەرهێنانە داراییەکانیان و پشکەکانیان ئاشکرای دەکات کە نزیکەی 17ملیۆن تەن گازی CO2 ساڵانە دەردانی گازی گەرمخانەیی هاوتای پێکدەهێنن.
بەپێی زانیارییەکانی گۆڕینی دەزگای پاراستنی ژینگەی ئەمریکی هەمان CO2 و دەردانی هاوتایە لە کارەبای 2.1 ملیۆن ماڵەوە یان دەردانی 4.6 وێستگەی کارەبای خەڵوزە لە ماوەی ساڵێکدا.
ئەلێکس مایتلاند، ڕاوێژکاری بواری سیاسەتی نایەکسانی لە ئۆکسفام ئینتەرناشناڵ دەڵێت: ” ملیاردێرەکان بە یەخت و فڕۆکە تایبەتەکانیان بڕێکی ئێکجار زۆر لە پیسبوونی کاربۆن دروست دەکەن – بەڵام ئەمە بەهۆی ئەو پیسبوونەوەیە کە بەهۆی وەبەرهێنانەکانیانەوە دروست دەبێت” ئاماژەی بەوەشکردووە، “لەڕێگەی ئەو کۆمپانیایانەوە کە خاوەندارێتی دەکەن، ملیاردێرەکان ملیۆن هێندەی مرۆڤی ئاسایی کاربۆن دەردەکەن. ئەوان زیاتر لایەنگری وەبەرهێنانن لە پیشەسازییە پیسکەرەکانی وەک سووتەمەنی بەردینی. درێژە بە قسەکانی دەدات و دەڵێت “هەژارترین کۆمەڵگاکانی جیهان، ئەوانەی کەمترین کاریان کردووە بۆ ئەوەی ببێتە هۆی گۆڕانی کەشوهەوا – ئەوانەی کەمترین توانای وەڵامدانەوە و چاکبوونەوەیان هەیە – ئەوانەن کە تووشی خراپترین دەرئەنجام دەبن. ئەمە نادادپەروەری و بێ ئەخلاقییە”. دەردانی گازی ژەهراوی لە شێوازی ژیاندا بە پشکنینی شوێنپێی کاربۆنی کڕینی ملیاردێرەکان خەمڵێندراوە، وەکو ئەو یەختە سوپەرە بە بڕی 500 ملیۆن دۆلار کە ئۆشنکۆ لەم دواییانەدا بۆ بیزۆس دروستیکردووە
یەختەکەی جێف بیزۆس درێژییەکەی 127 مەتر و دروستکردنی سێ ساڵی خایاندووە، شانازی بە نازناوی گەورەترین کەشتیی گەشتیارییەوە دەکات لە جیهاندا. بەپێی شیکارییەکانی ویلک و بارۆس، ڕێژەی دەردانی کاربۆنی ئەو یاختە بە تەنها بەلایەنی کەمەوە نزیکەی 7154 تەنە لە ساڵێکدا.
ئەو سوپەر یەختانەی خاوەندارێتی کەسانی وەک بیزۆس و ئەبرامۆڤیچ و سەرمایەدارەکانی پێشووی گووگڵ پەیج و ئێریک شمیت و بێرنارد ئارنۆڵت، سەرمایەداری فەرەنسی کە سەرۆکایەتی ئیمپراتۆریەتێکی زێڕینگەریی و مۆدە دەکات، شوێنپێی کاربۆنییان هەیە
ئەم یەختانە تیمێکیان هەیە، هەروەها ئەم یەختانە دەبێت بەردەوام پارێزگارییان لێ بکرێت تەنانەت کاتێکیش کە لە بەندەرەکەدا جێگیر دەبن. هێلیکۆپتەر و فڕۆکەی جێت بەلەمی گەشتکەری خێرا و کە ئەمانە هەموویان وزەی زۆر بەکاردەهێنن ، ئەمە جگە لە حەوزی مەلە لەناو یەختەوکە و گەرماو و ژێردەریایی تایبەت و تەندەر، هەموو ئەمانە پێویستیان بە کارەبا هەیە، هەروەها بوونی چەندەها کەرەسە و ئالەتی ئەلیکترۆنییە ئاڵۆزەکان. بە کورتی ئەمە وەکو بوونی هۆتێلێک وایە کە بەردەوام لەسەر ئاو کار بکات”.