خۆپیشاندان و پرۆتیستەکانی فەرەنسا لە پەرەسەندن و فراوانبووندایە

خۆپیشاندان و پرۆتیستەکانی فەرەنسا لە پەرەسەندن و فراوانبووندایە

29/06/2023

ڕۆژی سێ شەمە، 27ی مانگ گەنجێکی 17 ساڵ بە ڕەچەڵەک جەزائیری لە شارۆچەکەی Nanterre کە دەکەوێتە دەرەوەی پاریس لە لایەن پۆلیسەوە بە بیانوی ئەوەی کە نەوەستاوە لە ترافیك لایتدا لە نزیکەوە بریندار کراو دواتر گیانی لەدەستدا.

بێ گومان پۆلیس وەکو پۆلیسی هەموو شوێنێك ڕاستی ڕووداوەکە ناگێرنەوە، بەڵام خۆشبەخاتەنا لە ڕێگای سمارت فۆن و کامیراکانەوە درۆکان هەر زۆر زوو پوچەڵدەبنەوە و سۆشیال میدیاش گەرچی زۆر لایەنی خراپی  هەیە وەکو هەموو شتێكی دیکە هەر ئاوا لایەنی باشیشی هەیە هەر زوو بە بڵاوکردنەوەی ڤیدیۆکان خەڵکی ڕاستییان بۆ دەرکەوت گەنجان هاتنە سەر شەقەمەکان .

ئێستا پرۆتێستەکە زۆرێك لە شاروچەکە و گەڕەکەکانی هەندێك لە شارەکانی گرتۆتەوە و بە دەیەها شوێن کە ڕەمزن بۆ دەوڵەت دەسەڵاتەکەی لەگەڵ دەیەها پۆلیسخانە سوتێنراون ئەمە جگە لە سوتانی دەیەها سیارە و بەرمیلی خۆڵڕشتن و دورستکردنی بەربەست لەسەر شەقامەکان بۆ وەستاندن و هێواشکردنەوەی جوڵەی پۆلیس . هاوکاتیش تاکو دوێنێ شەو زیاتر 150 کەس لە ناڕەزاییکاران دەستبەسەر کراون و گەلێکیش لە  هەدوو بەرەکە واتە خەڵکی و پۆلیس بریندار بوون.

ماکرۆن و وەزیری ناوخۆو پۆلیس ناچار کران بەوە کە بە فەرمی ئەوە بڵێن کە ئەوەی پۆلیس کردوویەتی قەبوڵناکرێت و هیچ شتێك پاساوی کوشتنی گەنجێك نییە و  کارێکی خراپە و لێکۆڵینەوە و لێپێچینەوەی لەگەڵدا دەکرێت .  هەروەها دوێنی ماکرۆن داوای کۆبەنەوەی کوبرای کرد لەگەڵ وەزیر و کاربەدەستەکانیا بۆ وتووێژ لەسەر بارودۆخەکە و چارەسەری.

ئەمانە هەندێکن لەو شوێنانەن کە مەرکەزی پۆلیس لەوێدا سوتێنروان ،Trappes, Gennevilliers، Meudon ، لە ئێستاد خۆپیشاندان ە پرۆتێستەکان لە زۆر شار و شارۆچکەی فەرەنسادا بڵاو بووتەوە لەوەنە Lyon ، Villeurbanne ، Vénissieux ، Bron

 لە وەسفی شەوی پێشوودا وەزیری ناوخۆ وتی ” شەوێکی توندوتیژی بەرگە نەگیراو بوو بەرامبەر بە هێماکانی کۆمار: هۆڵەکانی شارەوانی، قوتابخانەکان، بنکەکانی پۆلیس سووتێنران یان هێرشیان کرایە سەر”

پرسی ڕایسسیزم و مەحرومکردنی خەڵکانی پێستڕەش  و عەرب پرسێکی زیدنووەوە فەرەنسا لەم بارەیەوە هەنگاوی گەورەی نەناوە هەر وەکو گەنجێك لە خۆپیشاندەران بە  ڕؤژنامەنوسێکی وت ” خێزانی ئەم گەنجە سێ نەوەیە لێرن کەچی هێشتا قەبوڵ ناکرێن ”

بێگومان هاتنە سەر شەقامی خەڵکی هەر بە تەنها لەبەر ئەمە نییە بەڵکو بە هۆی ئەو بارودۆخە خراپەی کە خەڵکی وەکو هەموو شوێنێکی دیکە تێیدا دەژین بەڵام وەکو هەمیشە بۆ ڕودانی ڕاپەڕینێك تەنها چەخماخەیەکی دەوێت ئیدی لە هەر شوێنیکی وڵاتدا بێت .  ئەمەش یەکەم جار نییە کە لە فەرەنسا ئەمان ڕوودەدات ، فەرەنسییەکان کە خاوەنی کولتوری یاخی و بەرەنگاربوونەوەی زوڵم و زۆر و نایەکسانێتی و نادادپەرروەری کۆەمەڵایەتین ، بۆیە  هەمیشە ئەمانە ڕوودەدات و دەرسێك دەدات دەوڵەت و دەسەڵات و هەنگاوێکی دیکە لە پرۆسەی شۆڕشەوە نزیمکمان دەکاتەوە .

گەورەترین خۆپیشاندان و پرۆتێست لەم چەرخەدا لە فەرەنسە ساڵی 2005 بوو کە لەو ساڵەدا مردنی دوو کوڕی گەنج کە لە وێستگەیەکی کارەبا لە کلیشی سوس بۆیس لە دەرەوەی پاریس

خۆیان لە پۆلیس شاردبووەوە، چەندین هەفتەی نائارامی بەدوای خۆیدا هێنا، فەرەنسا باری نائاسایی نیشتمانی ڕاگەیاند، چونکە زیاتر لە 9 هەزار ئۆتۆمبێل و دەیان بینا و شوێنی بازرگانی گشتی ئاگر دران.